Ülkelerin Blockchain ve Dijital Para Girişimleri: Küresel Bir Bakış
Son yıllarda, dünya genelinde birçok ülke, finansal sistemlerini modernize etmek ve dijital ekonomiye uyum sağlamak amacıyla blockchain teknolojisi ve dijital para birimleri alanında önemli girişimlerde bulunmuştur. Bu makalede, farklı ülkelerin bu alandaki projeleri, amaçları ve mevcut durumları ele alınacaktır.
Fransa: Bpifrance Kripto Fon Girişimi
Fransa’nın devlet destekli yatırım bankası Bpifrance, Mart 2025'te, Fransız kripto girişimlerini desteklemek amacıyla 25 milyon Euro’luk bir fon oluşturduğunu duyurdu. Bu fon, özellikle yeni projelerin oluşturduğu tokenlerin satın alınmasına odaklanmaktadır. Bpifrance, daha önce blockchain projelerine 150 milyon Euro yatırım yapmış olup, bu yeni girişimle doğrudan kripto para alımına yönelmiştir.
ABD: Wyoming Devlet Stablecoin Testi (WYST)
Wyoming eyaleti, devlet destekli bir stablecoin olan WYST’ü geliştirerek, eyaletin finansal sistemine entegre etmeyi ve elde edilen kârı eğitim fonlarına aktarmayı hedeflemektedir. Mart 2025'te, WYST’ün Avalanche, Solana, Ethereum, Arbitrum, Optimism, Polygon ve Base gibi yedi farklı blok zinciri üzerinde test edilmeye başlandığı bildirildi.
Çin: Dijital Yuan (e-CNY) ve RealDID
Çin, dijital yuan (e-CNY) ile nakitsiz toplum hedefine ulaşmayı, ödeme sistemlerini modernize etmeyi ve finansal kapsayıcılığı artırmayı amaçlamaktadır. Pilot uygulamalar devam etmekte olup, kullanım hacmi artmaktadır. citeturn0search2 Ayrıca, Aralık 2023'te başlatılan RealDID projesi, blockchain tabanlı merkeziyetsiz kimlik doğrulama sistemi olarak, vatandaşların dijital kimliklerini güvenli ve verimli bir şekilde yönetmelerini sağlamayı hedeflemektedir.
Bahamalar: Sand Dollar
Bahamalar Merkez Bankası tarafından Ekim 2020'de piyasaya sürülen Sand Dollar, ülkenin merkez bankası dijital para birimi (CBDC) olarak finansal kapsayıcılığı artırmayı ve ödeme sistemlerini modernize etmeyi amaçlamaktadır. Sand Dollar, ülke genelinde kullanılmakta ve dijital ödemelerin benimsenmesini teşvik etmektedir.
Nijerya: e-Naira
Nijerya’nın dijital para birimi e-Naira, dijital ödemeleri teşvik etmeyi, finansal kapsayıcılığı artırmayı ve nakit kullanımını azaltmayı hedeflemektedir. Ekim 2021'de başlatılan e-Naira, kullanım oranlarında artış gözlemlenmektedir.
Kazakistan: Dijital Tenge
Kazakistan Merkez Bankası, Dijital Tenge adlı CBDC’si ile ödeme sistemlerini geliştirmeyi ve finansal hizmetlere erişimi artırmayı hedeflemektedir. Pilot aşaması 2021'de başlatılmış olup, 2025'e kadar tam faaliyete geçmesi planlanmaktadır.
Hong Kong: e-HKD Pilot Programı
Hong Kong Para Otoritesi, dijital Hong Kong doları e-HKD’nin perakende kullanımını, programlanabilir ödemeleri ve tokenleştirilmiş varlıkların takasını araştırmayı amaçlayan bir pilot program yürütmektedir. İlk aşama Ekim 2023'te tamamlanmış, ikinci aşama ise Mart 2024'te başlatılmıştır.
Timor-Leste (Oecusse SAR): Oecusse Dijital Merkezi (ODC)
Oecusse Özel İdari Bölgesi’nde kurulan Oecusse Dijital Merkezi (ODC), blockchain tabanlı bir dijital ekonomi merkezi olarak uluslararası şirket kayıtları, dijital inovasyon, eGaming, finans ve perakende hizmetleri gibi alanlarda hizmet vermeyi hedeflemektedir. Aralık 2024'te Serbest Ticaret Bölgesi statüsü kazanmış olup, inşaat ve geliştirme aşamaları devam etmektedir.
Uluslararası İşbirliği: mBridge Projesi
Çin, Hong Kong, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan merkez bankalarının ortaklaşa yürüttüğü mBridge projesi, merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC) kullanarak sınır ötesi ödemeleri daha hızlı ve düşük maliyetli hale getirmeyi hedeflemektedir. Proje, 2024'te minimum uygulanabilir ürün (MVP) aşamasına ulaşmıştır.
Bu projeler, ülkelerin dijital finansal teknolojilere adaptasyonunu ve yenilikçi çözümler geliştirme çabalarını göstermektedir. Her biri, kendi ekonomik ve teknolojik hedefleri doğrultusunda finansal sistemlerini modernize etmeyi ve daha kapsayıcı hale getirmeyi amaçlamaktadır.
